Voorlichting en leefstijl advies

Artrose is niet te genezen. Er is geen geneesmiddel dat artrose kan stoppen of remmen. Er is echter wel een heleboel dingen die gedaan kunnen worden om klachten te verminderen en het functioneren te verbeteren. De belangrijkste onderdelen van de behandeling van artrose aan de heup of knie worden hieronder besproken.

Juiste voorlichting krijgen is belangrijk. Als u goed op de hoogte bent van artrose, begrijpt u beter waarom u bepaalde adviezen en behandelingen krijgt. Dat maakt het gemakkelijker om ze ook vol te houden. Als het goed is heeft uw zorgverlener u al iets verteld over artrose. Ook is het van groot belang dat u zelf actief bent in het krijgen van voorlichting. Uw zorgverleners kunnen u ook leefstijladviezen geven. Leefstijladviezen zijn tips om zelf uw klachten te verminderen. Denkt u hierbij aan tips ten aanzien van bewegen, uw gewicht, mogelijke hulpmiddelen en aanpassingen.

Bewegen

Door de pijn gaat u het gewricht minder gebruiken, waardoor de spieren rondom het gewricht verzwakken. En dan treedt krachtsverlies op. Doordat de spieren verzwakken, komt er meer druk op het gewricht te staan. Hierdoor wordt het beschadigde kraakbeen extra belast. Voldoende bewegen maakt uw spieren sterk. Hierdoor kunnen klachten, zoals pijn en stijfheid, verminderen. Misschien bent u geneigd uw gewrichten te ontlasten en beweging te vermijden omdat u artrose en pijn heeft. Bang om de artrose te verergeren. Het bewegen helpt uw kraakbeen in goede conditie te houden. Dat uw gewrichten slijten door beweging is dus niet juist. 

Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB)

In Nederland houden we een norm aan om te bepalen wat “voldoende bewegen” is. De NNGB houdt in:
5-7 dagen per week tenminste 30 minuten per dag matig intensief bewegen, in blokjes van minimaal 10 minuten.

U bent matig intensief aan het bewegen wanneer:

De ademhaling iets sneller gaat
U het warmer krijgt (maar hoeft niet uitgebreid te zweten)
De hartslag iets omhoog gaat
U gewoon kunt blijven praten, dus niet buiten adem raakt

Voorbeelden matig intensief bewegen: fietsen, wandelen, zwemmen, etc.

Sporten

Kies hierbij altijd voor iets dat u leuk vindt om te doen. Dit om uw motivatie groot te houden. Denk bijv. aan nordic walking, fietsen, of zwemmen. Sporten met een hoge schokbelasting zoals hardlopen, wintersporten op pistes met veel buckels en intensieve balsporten kunnen beter voorkomen worden. Sporten zoals tennis, zwemmen, golfen, fietsen, nordic walking en fitness zijn vaak heel goed geschikt.

Houd bij sporten rekening met uw grenzen. Zorg voor regelmaat. Wanneer u veel pijn heeft, kunt u het gewricht een tijdje rust geven. Zorg er dan wel voor dat u het gevoelige gewricht regelmatig beweegt. Koude kompressen kunnen wat verlichting geven. Zodra het iets beter gaat, moet u proberen uw dagelijkse bezigheden weer op te pakken.

Fysiotherapie
Als het niet goed lukt om zelf op de goede manier in beweging te komen, het er niet van komt, u te veel hinder ervaart, etc. dan kan een fysiotherapeut u helpen. U krijgt adviezen en een oefenprogramma, gericht op beweeglijkheid, het verbeteren van spierkracht, coördinatie, uithoudingsvermogen en dergelijken. Het doel van de fysiotherapie is om het lichaam sterker te maken en makkelijker/beter te bewegen. De spierversterkende oefeningen die u van de fysiotherapeut krijgt moet u zelf voortzetten tijdens of na afloop van de behandelingen.
Oefentherapie en fysiotherapie bij artrose worden niet vergoed uit de basisverzekering. Wel wordt het (deels) vergoed uit de aanvullende verzekering, afhankelijk van het door u gekozen pakket.

Bewegen met medicatie

Eén van de belangrijkste redenen om pijnstillers voor te schrijven, is juist om in beweging te blijven. Bewegen zorgt ervoor dat de spieren om de gewrichten sterker worden/blijven waardoor het gewricht beter ondersteund wordt. Dat heeft een gunstige invloed op pijn. Bewegen met pijnstillende medicatie is daarom beter dan niet bewegen zonder medicatie!

Voorkom overbelasting

Probeer een balans te vinden tussen activiteit en rust. Probeer regelmatig van houding en beweging te veranderen. Wissel zware en lichte taken af. Wanneer u merkt dat u sommige dagen meer last heeft dan op andere, kunt u eens nagaan of dit samenhangt met bepaalde activiteiten. Dit kan d.m.v. een activiteitenschema. Het belangrijkste is om uw activiteiten te spreiden over de dag/week en voldoende pauzes tussendoor nemen.

Doelen stellen

Het stellen van kleine en haalbare doelen kunnen u helpen bij het bewegen. Wanneer u een doel opstelt, houdt dan rekening met de volgende dingen:

Specifiek (zo concreet mogelijk)
Meetbaar (gebruik, afstand, tijd, etc)
Activiteit gebonden
Realistisch
Tijdsgebonden (over hoeveel tijd wilt u het doel behaald hebben)

Als hulpmiddel kunt u gebruik maken van het SMART-doelen formulier

Graded Activity (GA)

GA is een methode van oefentherapie waarbij er volgens een vaststaand stappenplan de belasting wordt opgebouwd. Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van GA bij chronische aandoeningen zoals artrose en deze zijn positief.

Vaak worden activiteiten op een daag aangepast aan de hoeveelheid klachten die iemand heeft van zijn artrose. Bij weinig klachten, doet men vaak (te) veel (goede dag),waarna een paar dagen volgen waarop minder gedaan wordt omdat de klachten zijn toegenomen (slechte dag). U ziet dit weergeven in onderstaande grafiek.

Bij GA wordt er uit gegaan van een stapsgewijze opbouw. Wanneer u bijvoorbeeld het aantal minuten dat u fietst op een dag wilt uitbreiden is de eerste stap om te kijken hoeveel minuten u in de afgelopen week gemiddeld per dag gefietst heeft. In het voorbeeld figuur hierboven is dat weergeven als de blauwe doorgetrokken lijn.

Begin rustig aan, op wat minder dan het gemiddelde aantal minuten. Fietst u bijvoorbeeld gemiddeld 5 minuten per dag, begin dan voor uw opbouw de eerste 3 dagen met 3 minuten per dag. Op die manier kunt u goed wennen aan de beweging. Probeer nu iedere 2-3 dagen een paar minuten extra te fietsen. Door niet iedere dag meer te doen, geeft u uw lichaam de tijd om te wennen. In onderstaand figuur ziet u een voorbeeld van deze opbouw.

BEHANDELINGEN BIJ ARTROSE